Làm sao để tăng sức đề kháng?

Sức đề kháng là “lá chắn” tự nhiên giúp cơ thể chống chọi với các tác nhân gây bệnh từ môi trường, đặc biệt trong bối cảnh thời tiết thay đổi thất thường và nhịp sống hối hả ngày nay. Theo bà Võ Ngọc Yến Nga – truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với hơn 30 năm kinh nghiệm điều trị các vấn đề về bổ dưỡng và hệ miễn dịch – việc tăng cường sức đề kháng không chỉ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng mà còn hỗ trợ cơ thể duy trì sự cân bằng tổng thể. Dựa trên nguyên tắc Đông y kết hợp khoa học hiện đại, bài viết này sẽ hướng dẫn bạn các cách tăng đề kháng thực tế, dễ áp dụng để nâng cao hệ miễn dịch một cách bền vững. Hãy cùng khám phá để bảo vệ sức khỏe gia đình bạn hiệu quả hơn.

Dinh dưỡng hỗ trợ tăng sức đề kháng

Chế độ ăn uống đóng vai trò nền tảng trong việc nuôi dưỡng hệ miễn dịch, cung cấp các dưỡng chất thiết yếu giúp tế bào miễn dịch hoạt động mạnh mẽ. Theo các nghiên cứu từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một chế độ dinh dưỡng cân bằng có thể giảm tới 30% nguy cơ mắc bệnh hô hấp thông thường. Bà Võ Ngọc Yến Nga nhấn mạnh rằng, trong Đông y, “thực dược đồng nguyên” – coi thực phẩm như thuốc – là chìa khóa để bổ trợ khí huyết, từ đó tăng cường chính khí chống lại tà khí. Để đạt hiệu quả, hãy thiết lập thực đơn khoa học, ưu tiên các nguyên liệu tự nhiên và đa dạng.

Thiết lập thực đơn dinh dưỡng khoa học bằng cách:

Ăn uống điều độ đúng giờ: Tránh bỏ bữa hoặc giảm cân cực đoan, vì thiếu hụt calo có thể làm suy yếu hệ miễn dịch. Hãy chia nhỏ bữa ăn thành 3-5 lần/ngày để cơ thể hấp thụ tối ưu, kết hợp với các món ăn Việt Nam quen thuộc như cháo gà hoặc salad rau củ.
Cân bằng đầy đủ 4 nhóm chất cần thiết: Bao gồm đường bột (tinh bột từ gạo lứt, khoai lang), đạm (protein từ thịt nạc, cá), béo (chất béo lành mạnh từ dầu oliu, hạt), và vitamin-khoáng chất. Điều này giúp duy trì năng lượng ổn định, hỗ trợ sản sinh kháng thể. Tìm hiểu thêm về những loại “thực phẩm vàng” giúp ăn ngon miệng qua các công thức Đông y đơn giản như trà gừng mật ong.

Bằng cách áp dụng những nguyên tắc này, bạn không chỉ tăng sức đề kháng mà còn cải thiện sức khỏe tiêu hóa, giảm mệt mỏi hàng ngày.

Cân bằng 4 nhóm chất để tăng cường sức đề kháng

Việc phân bổ hợp lý các nhóm chất dinh dưỡng là yếu tố then chốt để hệ miễn dịch hoạt động nhịp nhàng, giống như một đội quân được trang bị đầy đủ. Chuyên gia Đông y Võ Ngọc Yến Nga khuyên rằng, theo lý thuyết “ngũ hành tương sinh”, sự cân bằng âm dương trong bữa ăn sẽ giúp cơ thể chống lại ngoại tà hiệu quả hơn. Hãy ưu tiên các thực phẩm giàu dưỡng chất, dễ tìm ở chợ Việt Nam, để xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc.

Trong đó, cần chú ý bổ sung đầy đủ những thực phẩm có vai trò thiết yếu đối với hệ miễn dịch như:

Nhóm đạm (Protein): Là “xương sống” cho việc hình thành kháng thể (globulin miễn dịch), giúp sửa chữa tế bào và đẩy nhanh trao đổi chất. Các nguồn giàu protein bao gồm thịt heo nạc, thịt bò nạc, cá hồi, trứng gà ta, sữa chua không đường, đậu phụ và đậu lăng. Bà Nga gợi ý chế biến thành các món hấp hoặc luộc để giữ nguyên dưỡng chất, tránh chiên xào làm mất giá trị.
Chất béo tốt (Omega-3): Hỗ trợ giảm viêm và tăng cường chức năng tế bào miễn dịch. Tìm thấy trong cá mòi, hạt óc chó, dầu oliu và bơ đậu phộng. Kết hợp vào salad hoặc sinh tố để dễ hấp thụ, giúp cơ thể chống oxy hóa tốt hơn.
Bổ sung nước đầy đủ: Uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày dưới dạng nước lọc, nước ép trái cây tươi hoặc canh rau củ. Thiếu nước làm hệ miễn dịch suy yếu, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Tìm hiểu thêm tác hại khi uống ít nước để tránh tình trạng mệt mỏi kéo dài.

Những thực phẩm này không chỉ bổ dưỡng mà còn dễ tích hợp vào bữa ăn hàng ngày, giúp bạn duy trì sức đề kháng mà không cần thay đổi lớn.

Những loại vitamin và khoáng chất cần bổ sung để giúp tăng sức đề kháng

Vitamin và khoáng chất là “vũ khí” vi mô hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại gốc tự do và vi khuẩn. Các nghiên cứu từ Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam cho thấy, thiếu hụt vitamin C có thể làm giảm 20% hiệu suất miễn dịch. Bà Võ Ngọc Yến Nga, dựa trên kinh nghiệm lâm sàng, khuyến nghị bổ sung qua thực phẩm tự nhiên trước khi dùng viên uống, nhằm tránh mất cân bằng âm dương.

Những loại vitamin và khoáng chất cần bổ sung có thể kể đến như:

Vitamin E: Chống oxy hóa mạnh mẽ, bảo vệ tế bào miễn dịch khỏi tổn thương. Nguồn: Hạt hướng dương rang, hạnh nhân, bơ bơ và rau bina. Ăn 1 nắm hạt mỗi ngày để tăng cường hàng rào bảo vệ da – “lá chắn” đầu tiên của cơ thể.
Vitamin A: Duy trì niêm mạc hô hấp và sức khỏe mắt, giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp. Nguồn: Cà rốt hấp, khoai lang nướng, rau bina xào và bí đỏ. Kết hợp với chất béo để hấp thụ tốt hơn.
Vitamin C: Kích thích sản sinh bạch cầu, rút ngắn thời gian bệnh. Nguồn dồi dào: Cam tươi, kiwi, ớt chuông đỏ, bông cải xanh và cải xoăn. Uống nước chanh ấm buổi sáng là cách Đông y cổ truyền để thanh nhiệt.
Vitamin D: Hỗ trợ tế bào T chống virus. Nguồn: Cá hồi nướng, lòng đỏ trứng, nấm rơm phơi nắng và sữa tăng cường. Tiếp xúc nắng sáng 15 phút/ngày để cơ thể tự tổng hợp.
Vitamin B phức hợp: Chuyển hóa năng lượng, giảm stress miễn dịch. Nguồn: Ngũ cốc nguyên hạt, đậu lăng, thịt gà hữu cơ và cá ngừ đóng hộp.
Sắt: Vận chuyển oxy đến tế bào miễn dịch. Nguồn: Thịt đỏ nạc, đậu phụ, đậu xanh, hạt chia và gan heo.
Kẽm: Tăng sản sinh tế bào mới, lành vết thương. Nguồn: Thịt bò xào, hàu tươi, hạt bí ngô và hạt chia.
Selen: Chống gốc tự do, hỗ trợ tuyến giáp. Nguồn: Hạt điều, trứng luộc, hạt hướng dương và cá ngừ.

Bổ sung đa dạng sẽ tạo nên “lá chắn” toàn diện, nhưng nhớ theo dõi cơ thể để tránh dư thừa.

Hạn chế các thực phẩm có hại cho sức đề kháng

Để hệ miễn dịch hoạt động tối ưu, việc loại bỏ “kẻ thù” từ chế độ ăn là bước quan trọng không kém việc bổ sung. Theo bà Nga, các thực phẩm gây “ẩm thấp” theo Đông y sẽ làm suy yếu chính khí, tăng gánh nặng cho gan thận. Các nghiên cứu dinh dưỡng hiện đại cũng xác nhận, tiêu thụ quá mức đường tinh luyện có thể làm giảm chức năng bạch cầu tới 40%.

Bên cạnh đó, cũng cần hạn chế các thực phẩm có hại cho sức đề kháng như:

Thực phẩm chế biến sẵn: Chứa chất bảo quản, phụ gia làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột – “trụ cột” của miễn dịch. Ví dụ: Mì gói, bánh kẹo đóng gói, nước ngọt có ga. Thay bằng trái cây tươi để detox tự nhiên.
Thức ăn nhanh: Giàu chất béo trans, muối và đường, gây viêm mãn tính. Như gà rán, khoai tây chiên, hamburger. Chọn món nướng hoặc hấp để giảm calo “xấu”.
Chất kích thích và rượu bia: Làm suy giảm tế bào miễn dịch, tăng nguy cơ nhiễm trùng. Giới hạn cà phê dưới 2 ly/ngày, tránh rượu để bảo vệ gan.

Tìm hiểu thêm nguyên tắc dinh dưỡng và các loại thực phẩm tốt cho cơ thể tại nội dung thực phẩm tăng sức đề kháng. Bằng cách này, bạn sẽ tạo khoảng trống cho dưỡng chất tốt phát huy tác dụng.

Thiết lập các thói quen tốt giúp tăng đề kháng

Thói quen hàng ngày là “người bạn đồng hành” lâu dài cho hệ miễn dịch, giúp cơ thể thích nghi và phục hồi nhanh chóng. Bà Võ Ngọc Yến Nga chia sẻ rằng, trong y học cổ truyền, “dưỡng sinh” qua lối sống là cách bền vững nhất để tăng cường tì vị – trung tâm của sức đề kháng. Các nghiên cứu từ Harvard Medical School cho thấy, ngủ đủ giấc có thể tăng 25% số lượng tế bào NK chống ung thư.

Những thói quen lành mạnh không chỉ nâng cao sức khỏe tổng thể mà còn giúp các cơ quan nội tạng hoạt động hiệu quả hơn. Bằng cách duy trì những thói quen tốt này, hệ miễn dịch sẽ được cải thiện, từ đó tăng cường sức đề kháng và giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh.

Các thói quen có lợi cho cơ thể là:

Ngủ đủ giấc 7-8 tiếng mỗi ngày: Ngủ sớm trước 23h để hormone tăng trưởng hoạt động, tái tạo tế bào miễn dịch. Đọc thêm “bí kíp” để ngủ ngon, ngủ sâu giấc như ngâm chân nước ấm với gừng.
Giữ tinh thần thoải mái: Tránh căng thẳng bằng thiền 10 phút/ngày hoặc tắm nước ấm. Kết hợp liệu pháp thư giãn Đông y như xông hơi thảo dược để cân bằng khí huyết.
Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm thừa cân để tránh viêm khớp và tiểu đường làm suy yếu miễn dịch. Theo dõi BMI định kỳ.
Giữ vệ sinh cá nhân và môi trường: Rửa tay thường xuyên, thông gió nhà cửa để giảm vi khuẩn.
Thăm khám định kỳ: Tiêm vaccine cúm theo khuyến nghị Bộ Y tế, kiểm tra sức khỏe 6 tháng/lần.

Áp dụng dần sẽ mang lại thay đổi rõ rệt, giúp bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng.

Tập thể dục đều đặn để tăng sức đề kháng

Hoạt động thể chất kích thích lưu thông bạch huyết, tăng sản sinh tế bào miễn dịch tự nhiên. Theo Hiệp hội Tim mạch Mỹ, tập 150 phút/tuần có thể giảm 50% nguy cơ cảm cúm. Bà Nga khuyên kết hợp động tác nhẹ nhàng theo Đông y như khí công để không làm hao tổn khí.

Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần, không chỉ giúp cơ thể thư giãn, mà còn cải thiện tuần hoàn máu và nâng cao sức khỏe tổng thể. Khi sức khỏe tổng thể được cải thiện, hệ miễn dịch cũng sẽ được củng cố, từ đó nâng cao sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ bên ngoài một cách hiệu quả hơn.

Các bài tập thể dục tốt cho sức khỏe bao gồm:

Tập yoga: Cải thiện hô hấp, giảm stress – kẻ thù của miễn dịch.
Đi bộ nhanh: 5.000 bước/ngày, lý tưởng cho người mới bắt đầu.
Cardio nhẹ: Nhảy dây hoặc aerobic để tăng nhịp tim.
Đạp xe đạp: Tăng cường sức bền hô hấp.
Chạy bộ: Giải phóng endorphin, hỗ trợ tinh thần.
Bơi lội: Toàn thân, phù hợp mọi lứa tuổi.
Chơi thể thao: Bóng chuyền hoặc cầu lông để vui vẻ.

Bắt đầu chậm rãi để tránh chấn thương, và theo dõi tiến bộ để duy trì động lực.

Các công thức đơn giản giúp tăng sức đề kháng

Dân gian Việt Nam lưu giữ nhiều bài thuốc từ thảo dược quen thuộc, dễ chế biến tại nhà để bổ trợ hệ miễn dịch. Những công thức này, theo bà Nga, dựa trên nguyên lý “bổ chính khu tà”, giúp tăng cường khí huyết mà không gây tác dụng phụ nếu dùng đúng liều. Chúng là lựa chọn tự nhiên, bổ sung cho chế độ ăn.

Trong dân gian, nhiều loại dược liệu tự nhiên quen thuộc, dễ tìm và sử dụng, được biết đến với khả năng tăng cường sức đề kháng. Những thảo dược này thường chứa hợp chất có lợi cho hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật và nâng cao sức khỏe tổng thể. Những mẹo dân gian này không chỉ hiệu quả mà còn dễ thực hiện tại nhà, phù hợp với mọi đối tượng.

Tỏi ngâm mật ong

Tỏi chứa allicin kháng khuẩn mạnh, kết hợp mật ong giàu enzyme kháng viêm, tạo “liều thuốc” tự nhiên chống cảm cúm. Bà Nga khuyên dùng 1-2 tép/ngày để tăng globulin miễn dịch.

Trà tía tô

Tía tô giàu vitamin C, A, B, giải cảm hiệu quả theo Đông y. Pha 5-7 lá với nước sôi, uống nóng để thanh nhiệt, phòng ho hen.

Trà hoặc nấu ăn với đông trùng hạ thảo

Loại nấm quý này bổ phế ích thận, tăng tế bào miễn dịch. Thêm bột vào cháo hoặc trà để hỗ trợ phục hồi sau bệnh.

Siro húng chanh

Húng chanh bảo vệ mắt, giảm sốt, tăng đề kháng. Trộn lá húng với chanh, đường phèn thành siro, uống 1 thìa/lần. Lưu ý dùng ngắn hạn để tránh nóng trong.

Chanh sả gừng

Bộ ba này kháng khuẩn, thanh nhiệt, giải độc. Đun sôi gừng tươi, sả, chanh với mật ong, uống ấm để ấm bụng, chống lạnh.

Những công thức này an toàn, nhưng tham khảo ý kiến chuyên gia nếu có bệnh lý nền.

Lưu ý quan trọng: Các thông tin trên chỉ mang tính tham khảo, không thay thế lời khuyên y tế chuyên sâu. Hãy tham khảo bác sĩ trước khi áp dụng, đặc biệt nếu bạn đang mang thai, cho con bú hoặc có bệnh mãn tính. Với kinh nghiệm từ Dược Bình Đông, chúng tôi cam kết đồng hành cùng bạn xây dựng sức khỏe bền vững.

——————

Tác giả: Bà Võ Ngọc Yến Nga, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông, giàu kinh nghiệm điều trị các vấn đề về bổ dưỡng.

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y tại Địa chỉ: 43/9 Mễ Cốc, Phường Phú Định, TP.HCM

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Võ Ngọc Yến Nga – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

—————————-
Nguồn tham khảo: Healthline, Hello Bacsi, Vinmec, Medlatec, Nhà thuốc Long Châu